Bằng nhiều hoạt động thiết thực, Yên Bái đang từng bước chuẩn hóa hoạt động truy xuất nguồn gốc (TXNG) với mục tiêu đến năm 2025 TXNG được ít nhất 10 nhóm sản phẩm nông – lâm, thủy sản, thực phẩm chủ lực; xây dựng cơ sở dữ liệu về TXNG và kết nối tham gia áp dụng Cổng thông tin TXNG quốc gia tối thiểu 10 nhóm sản phẩm, hàng hóa.

TXNG là khả năng theo dõi, nhận diện được một đơn vị sản phẩm thông qua tất cả các giai đoạn từ tìm nguồn nguyên liệu, sản xuất, chế biến, vận chuyển và phân phối ra thị trường. Đây là phần mã thường được in trên bao bì sản phẩm chứa các dữ liệu đã được mã hóa.

Sau khi quét mã QR bằng 1 vài ứng dụng trên điện thoại thông minh, người tiêu dùng hoặc người quản lý sẽ biết được các thông tin về sản phẩm: xuống giống, bón phân, xử lý dịch hại, chăm sóc cây trồng vật nuôi, thu hoạch, sản xuất, chế biến, đóng gói… cùng những hình ảnh, thông tin trực tiếp về sản phẩm. Điều này, đòi hỏi người sản xuất cần thực hiện viết nhật ký hàng ngày và chuẩn hóa quy trình sản xuất.

Hiện nay, đa số sản phẩm đang được bày bán được gắn mã QR và được quảng bá là TXNG. Nhưng thực tế đây mới chỉ dừng lại ở truy xuất thông tin, không phải là TXNG vì thông tin đơn giản, ít ỏi (hầu hết chỉ có nơi sản xuất, công dụng của sản phẩm). Thậm chí, có những sản phẩm có dán tem TXNG, nhưng khi TXNG thì không có thông tin gì hiện lên.

Minh bạch và trách nhiệm là đòi hỏi của người tiêu dùng ở bất kỳ thị trường nào đối với nông sản thực phẩm. Vấn đề này đang được hiện thực hóa trong chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn của tỉnh.

Ngày 12/3/2020, UBND tỉnh Yên Bái đã ban hành Kế hoạch 63 thực hiện Quyết định số 100/QĐ-TTg ngày 19/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống TXNG trên địa bàn tỉnh.

Triển khai kế hoạch này, những năm qua, Sở Khoa học và Công nghệ (cơ quan thường trực quản lý Nhà nước về hoạt động TXNG) đã tổ chức các buổi tập huấn, hướng dẫn các doanh nghiệp, hợp tác xã, chủ cơ sở sản xuất áp dụng công nghệ TXNG và mã số, mã vạch vào hoạt động sản xuất.

Qua đó, đã cung cấp kiến thức, hiểu biết về: TXNG, mã số, mã vạch; các quy trình tham gia hệ thống TXNG với người quản lý doanh nghiệp, nhân viên thuộc doanh nghiệp; hướng dẫn cập nhật nhật ký điện tử ghi chép và lưu trữ mọi hoạt động diễn ra trong chuỗi cung ứng từ vùng trồng đến khi hoàn thành sản xuất…

Cuối tháng 3/2023, Cổng TXNG tỉnh với địa chỉ truy cập truyxuatnguongoc.yenbai.gov.vn cũng đã chính thức đi vào hoạt động sau 1 năm xây dựng từ nhiệm vụ khoa học “Xây dựng Cổng thông tin TXNG sản phẩm, hàng hóa của tỉnh”.

Cổng thông tin gồm các nội dung: hoạt động TXNG sản phẩm, hàng hóa trên địa bàn tỉnh; cập nhật thông tin phục vụ cho hoạt động TXNG như: vùng nguyên liệu, sản xuất, chế biến, vận chuyển, kho tổng, đại lý, siêu thị, cửa hàng…

Việc tham gia Cổng thông tin này sẽ giúp các tổ chức sản xuất có công cụ để quản lý, công khai nguồn gốc, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, góp phần minh bạch thông tin trong toàn chuỗi liên kết, tạo ra giá trị của sản phẩm, tăng giá trị cạnh tranh trên thị trường. Người tiêu dùng cũng dễ dàng tìm hiểu, tra cứu thông tin TXNG sản phẩm, hàng hóa; từ đó, yên tâm sử dụng; đồng thời, giúp cho các cơ quan quản lý xác định được chính xác, kịp thời những vấn đề về chất lượng sản phẩm cũng như vai trò, trách nhiệm của các bên liên quan…

Bà Dương Thị Xuân – Trưởng phòng Phòng Quản lý tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Sở Khoa học và Công nghệ cho biết: “Hiện nay, đã có 6 đơn vị tham gia Cổng thông tin này. Với mỗi đơn vị tham gia sẽ được hỗ trợ cấp miễn phí một mã Code QR để thực hiện in tem TXNG. Phòng cũng đã tham mưu với Sở ban hành công văn phối hợp với các huyện, thị, thành phố về việc thông báo hoạt động của Cổng thông tin cũng như tuyên truyền, khuyến khích sự tham gia của các tổ chức sản xuất trên địa bàn tỉnh với hoạt động TXNG này”.

Có thể khẳng định, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, hợp tác xã muốn phát triển cần phải minh bạch được từ khâu đầu vào đến khi đưa sản phẩm ra thị trường bằng việc áp dụng hệ thống TXNG. Đây là việc làm hết sức cần thiết đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng cũng như phục vụ mục tiêu cao hơn là tiến vào các thị trường khó tính.